اتاق تمیز یا کلین روم
تعریف اتاق تمیز:
اتاق تمیز اصولاً به محیطی گفته می‌شود که جهت تولید و یا تحقیقات علمی و صنعتی در آن فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد و در این محیط مقدار آلاینده های زیست محیطی بسیار پایین تر از حد معمول فضای یک محیط بسته می‌باشد.
آلاینده‌های معمول عبارتند از: گرد و غبار، میکروب های معلق در فضا و بخار مایعات محیطی. بطور دقیق تر اتاق تمیز محیطی با آلایش کنترل شده ذرات معلق در فضاست که در هر متر مکعب آن تعداد معینی ذره موجود است ISO ۹ بطور مثال در ساختار تعریف شده در
برای اتاق‌های تمیز تعداد کمتر از ۳۵ میلیون ذره در هر متر مکعب تشریح شده‌است.
موارد استفاده اتاق تمیز:
اتاق های تمیز در صنایع مختلفی که تحت تاثیر منفی آلاینده های دارای مواد معدنی همچون صنایع میکرو الکترونیک ،صنایع نوری و دفاعی و صنایعی که تحت تاثیر منفی آلاینده های آلی مخصوصا میکروارگانیسم ها همچون صنایع داروسازی ، غذایی ،آشامیدنی ،پزشکی و بیمارستانها و لوازم بیوتکنولوژی کاربرد فراوان و ضروری دارد.
ساختمان اتاق تمیز
ساختمان اتاق تمیز معمولا در دو مرحله اجرا می شود:
-1مرحله ساخت
-2مرحله تمیزکاری
در مرحله ساخت دیواره ها و سقف ها نصب می گردند و پنجره ها و چهارچوب دربها و در محل خود قرار می گیرند و حفراتی که جهت نصب چراغ ها و جای فیلترباکس ها محل قرارگیری دریچه های هوا و غیره تعبیه می گردد.
مرحله تمیزکاری، بعد از مرحله نصب کلیه قطعات، ادوات برقی، مکانیکال، کف سازی اجرا می گردد. در این مرحله کلیه دربها در محل خود قرار می گیرند، کروها و گوشه ها نصب می گردند، درزها سیلیکون کاری شده، در نهایت فیلم محافظ رویه پانل ها برداشته شده و کار آماده تحویل می شود.
تعریف آلودگی و انواع آن
مردم اغلب ذرات، خاك، چرك يا بعضي اثرات شيميائي را بعنوان آلودگي در نظر مي گيرند اما بر اساس تعريف موسسه علوم و فن آوري محيط زيست آلودگي عبارتست از : هر ماده خارجي يا انرژي كه داراي اثر معين بر روي محصول يا پروسه باشد را گویند بعنوان مثال: ذرات يا مايعات معلق در هوا آلودگي مولكول معلق در هوا يا حالت گازي شارژ يا دشارژ الكترواستاتيكي تداخل الكترومغناطيسي نوسانات در اختلاف فشار فضاهاي تميز نوسانات در دما و رطوبت نسبي اتاقهاي تميز ارتعاشات ذرات موجود در سطوح تغييرات در تعويض هوا
مبنای هوا در اتاق تمیز:
1-روش گردشی
2-روش ورقه ای
رده بندی اتاق تمیز:
اتاق تمیز بر اساس تعداد و حجم ذرات معلق در هر واحد از هوا در کلاسهای مختلف تقسیم بندی می‌شوند. اعداد بزرگی مانند کلاس ۱۰۰ یا کلاس ۱۰۰۰ مربوط به سیستم آمریکایی رده بندی می‌باشند و اجازه حضور ذرات با سایز ۰٫۵ میکرومتر یا بزرگتر را در هر فوت مکعب نمی‌دهند. این نوع استاندارد آمریکایی اجازه درج بالاتر را می‌دهد پس می‌توان پیش بینی کرد که ممکن است کلاس ۲۰۰۰ نیز پدید آید. اعداد کوچک تر به سیستم بین‌المللی ایزو ۱-۱۴۶۶۴ مربوط می‌شوند که از سیستم لگاریتم اعشاری برای تعیین تعداد ذرات معلق در هوا استفاده می‌کنند که از پایه ۰٫۱ میکرومتر آغاز می‌شوند و برای نمونه اتاق تمیز کلاس ۵ در بیشترین تعداد مجازش دارای ۱۰۰٬۰۰۰ عدد ذره می‌باشد. هر دو این استانداردها یک رابطه معکوس دوطرفه بین تعداد و اندازه ذرات معلق در هوا ایجاد کرده‌اند. به همین دلیل هرگز چیزی بعنوان تعداد صفر ذره معلق در هوا نخواهیم داشت. در جداول مربوط به این استانداردها، خانه‌های خالی کاربردی نیستند و عدم وجود عدد در آنها نمایانگر عدد صفر نیست. قابل ذکر است که در یک اتاق معمولی (محیط خانه) در حدود یک میلیون ذره موجود است.
سیستم آمریکایی
جدول استاندارد آمریکایی اتاق تمیز
|
Class |
حداکثر تعداد ذرات در هر فوت مکعب |
ISO |
||||
|
≥0.1 µm |
≥0.2 µm |
≥0.3 µm |
≥0.5 µm |
≥5 µm |
||
|
1 |
35 |
7 |
3 |
1 |
|
ISO 3 |
|
10 |
350 |
75 |
30 |
10 |
|
ISO 4 |
|
100 |
|
750 |
300 |
100 |
|
ISO 5 |
|
1.000 |
|
|
|
1.000 |
7 |
ISO 6 |
|
10.000 |
|
|
|
10.000 |
70 |
ISO 7 |
|
100.000 |
|
|
|
100.000 |
700 |
ISO 8 |
سیستم بین‌المللی ISO
سیستم استاندارد اتاق تمیز ISO
|
Class |
حداکثر تعداد ذرات در هر متر مکعب |
FED STD 209E |
|||||
|
≥0.1 µm |
≥0.2 µm |
≥0.3 µm |
≥0.5 µm |
≥1 µm |
≥5 µm |
||
|
ISO 1 |
10 |
2 |
|
|
|
|
|
|
ISO 2 |
100 |
24 |
10 |
4 |
|
|
|
|
ISO 3 |
1.000 |
237 |
102 |
35 |
8 |
|
Class 1 |
|
ISO 4 |
10.000 |
2.370 |
1،020 |
352 |
83 |
|
Class 10 |
|
ISO 5 |
100.000 |
23.700 |
10،200 |
3.520 |
832 |
29 |
Class 100 |
|
ISO 6 |
1.000.000 |
237.000 |
102.000 |
35.200 |
8.320 |
293 |
Class 1000 |
|
ISO 7 |
|
|
|
352.000 |
83.200 |
2.930 |
Class 10.000 |
|
ISO 8 |
|
|
|
3.520.000 |
832.000 |
29.300 |
Class 100.000 |
|
ISO 9 |
|
|
|
35.200.000 |
8.320.000 |
293.000 |
Room air |
BS سیستم بین‌المللی
BS ۵۲۹۵ استاندارد بین‌المللی
|
حداکثر تعداد ذرات معلق در هر فوت مکعب |
|||||
|
Class |
≥0.5 µm |
≥1 µm |
≥5 µm |
≥10 µm |
≥25 µm |
|
Class 1 |
3.000 |
||||
|
Class 2 |
300.000 |
2.000 |
30 |
||
|
Class 3 |
1.000.000 |
20.000 |
4.000 |
300 |
|
|
Class 4 |
200.000 |
40.000 |
.0004 |
||