اتاق تمیز یا کلین روم

تعریف اتاق تمیز:

اتاق تمیز اصولاً به محیطی گفته می‌شود که جهت تولید و یا تحقیقات علمی و صنعتی در آن فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد و در این محیط مقدار آلاینده های زیست محیطی بسیار پایین تر از حد معمول فضای یک محیط بسته می‌باشد.

آلاینده‌های معمول عبارتند از: گرد و غبار، میکروب های معلق در فضا و بخار مایعات محیطی. بطور دقیق تر اتاق تمیز محیطی با آلایش کنترل شده ذرات معلق در فضاست که در هر متر مکعب آن تعداد معینی ذره موجود است  ISO ۹ بطور مثال در ساختار تعریف شده در

برای اتاق‌های تمیز تعداد کمتر از ۳۵ میلیون ذره در هر متر مکعب تشریح شده‌است.

موارد استفاده اتاق تمیز:

اتاق های تمیز در صنایع مختلفی که تحت تاثیر منفی آلاینده های دارای مواد معدنی همچون صنایع میکرو الکترونیک ،صنایع نوری و دفاعی و صنایعی که تحت تاثیر منفی آلاینده های آلی مخصوصا میکروارگانیسم ها همچون صنایع داروسازی ، غذایی ،آشامیدنی ،پزشکی و بیمارستانها و لوازم بیوتکنولوژی کاربرد فراوان و ضروری دارد.

ساختمان اتاق تمیز

ساختمان اتاق تمیز معمولا در دو مرحله اجرا می شود:

-1مرحله ساخت

-2مرحله تمیزکاری

در مرحله ساخت دیواره ها و سقف ها نصب می گردند و پنجره ها و چهارچوب دربها و در محل خود قرار می گیرند و حفراتی که جهت نصب چراغ ها و جای فیلترباکس ها محل قرارگیری دریچه های هوا و غیره تعبیه می گردد.

مرحله تمیزکاری، بعد از مرحله نصب کلیه قطعات، ادوات برقی، مکانیکال، کف سازی اجرا می گردد. در این مرحله کلیه دربها در محل خود قرار می گیرند، کروها و گوشه ها نصب می گردند، درزها سیلیکون کاری شده، در نهایت فیلم محافظ رویه پانل ها برداشته شده و کار آماده تحویل می شود.

 تعریف آلودگی و انواع آن

مردم اغلب ذرات، خاك، چرك يا بعضي اثرات شيميائي را بعنوان آلودگي در نظر مي گيرند اما بر اساس تعريف موسسه علوم و فن آوري محيط زيست آلودگي عبارتست از : هر ماده خارجي يا انرژي كه داراي اثر معين بر روي محصول يا پروسه باشد را گویند بعنوان مثال: ذرات يا مايعات معلق در هوا آلودگي مولكول معلق در هوا يا حالت گازي شارژ يا دشارژ الكترواستاتيكي تداخل الكترومغناطيسي نوسانات در اختلاف فشار فضاهاي تميز نوسانات در دما و رطوبت نسبي اتاقهاي تميز ارتعاشات ذرات موجود در سطوح تغييرات در تعويض هوا

مبنای هوا در اتاق تمیز:

1-روش گردشی

2-روش ورقه ای

رده بندی اتاق تمیز:

اتاق تمیز بر اساس تعداد و حجم ذرات معلق در هر واحد از هوا در کلاسهای مختلف تقسیم بندی می‌شوند. اعداد بزرگی مانند کلاس ۱۰۰ یا کلاس ۱۰۰۰ مربوط به سیستم آمریکایی رده بندی می‌باشند و اجازه حضور ذرات با سایز ۰٫۵ میکرومتر یا بزرگتر را در هر فوت مکعب نمی‌دهند. این نوع استاندارد آمریکایی اجازه درج بالاتر را می‌دهد پس می‌توان پیش بینی کرد که ممکن است کلاس ۲۰۰۰ نیز پدید آید. اعداد کوچک تر به سیستم بین‌المللی ایزو ۱-۱۴۶۶۴ مربوط می‌شوند که از سیستم لگاریتم اعشاری برای تعیین تعداد ذرات معلق در هوا استفاده می‌کنند که از پایه ۰٫۱ میکرومتر آغاز می‌شوند و برای نمونه اتاق تمیز کلاس ۵ در بیشترین تعداد مجازش دارای ۱۰۰٬۰۰۰ عدد ذره می‌باشد. هر دو این استانداردها یک رابطه معکوس دوطرفه بین تعداد و اندازه ذرات معلق در هوا ایجاد کرده‌اند. به همین دلیل هرگز چیزی بعنوان تعداد صفر ذره معلق در هوا نخواهیم داشت. در جداول مربوط به این استانداردها، خانه‌های خالی کاربردی نیستند و عدم وجود عدد در آنها نمایانگر عدد صفر نیست. قابل ذکر است که در یک اتاق معمولی (محیط خانه) در حدود یک میلیون ذره موجود است.

سیستم آمریکایی

جدول استاندارد آمریکایی اتاق تمیز

Class

حداکثر تعداد ذرات در هر فوت مکعب

ISO
کلاس برابری با سیستم

≥0.1 µm

≥0.2 µm

≥0.3 µm

≥0.5 µm

≥5 µm

1

35

7

3

1

 

ISO 3

10

350

75

30

10

 

ISO 4

100

 

750

300

100

 

ISO 5

1.000

 

 

 

1.000

7

ISO 6

10.000

 

 

 

10.000

70

ISO 7

100.000

 

 

 

100.000

700

ISO 8

 

سیستم بین‌المللی ISO

 

سیستم استاندارد اتاق تمیز ISO

 
 

Class

حداکثر تعداد ذرات در هر متر مکعب

FED STD 209E
کلاس برابری با سیستم آمریکایی

≥0.1 µm

≥0.2 µm

≥0.3 µm

≥0.5 µm

≥1 µm

≥5 µm

ISO 1  

10

2

 

 

 

 

 

ISO 2

100

24

10

4

 

 

 

ISO 3

1.000

237

102

35

8

 

Class 1

ISO 4

10.000

2.370

1،020

352

83

 

Class 10

ISO 5

100.000

23.700

10،200

3.520

832

29

Class 100

ISO 6

1.000.000 

237.000

102.000

35.200

8.320

293

Class 1000

ISO 7

 

 

 

352.000

83.200

2.930

Class 10.000

ISO 8

 

 

 

3.520.000

832.000

29.300

Class 100.000

ISO 9

 

 

 

 35.200.000

8.320.000 

293.000

Room air

 

 

BS سیستم بین‌المللی

BS ۵۲۹۵ استاندارد بین‌المللی

 

 
 

حداکثر تعداد ذرات معلق در هر فوت مکعب

Class

≥0.5 µm

≥1 µm

≥5 µm

≥10 µm

≥25 µm

Class 1

3.000

       

Class 2

300.000

 

2.000

30

 

Class 3

 

1.000.000

20.000

4.000

300

Class 4

   

200.000

40.000

.0004